İdari Dava Türleri

İdari dava türleri, İdarenin hukuka aykırı olarak veya kişilerin zararına bir işlem tesis ettiği durumlarda kişilere idari yargıya başvurma hakkı tanımaktadır. Bu işleme karşı kişiler idari yargıda iki farklı türde dava açma hakkına sahiptir:

1. İptal davası

2. Tam yargı davası

İptal Davası

İptal davası: hukuka aykırı idari işlemin hukuk dünyasından kaldırılmasına yarayan dava türüdür. Hukuka aykırılık yetki, sebep, şekil, maksat ve konu bakımından olabilir. Sadece gerçekleşmemesi gereken bir idari işlemin gerçekleşmesi şeklinde değil, aynı zamanda gerçekleşmesi gereken bir idari işlemin idarece sürüncemede bırakılarak yapılmaması şeklinde de karşımıza çıkabilmektedir.

İptal davası açılabilmesi için idareye başvuru şartı bazı hallerde gerekmeyip, direk tesis edilen idari işlemin tarafınıza tebliğ- tebellüğ edilmesi ile dava açma süresi başlar, ancak bazı durumlar da idareye, yeni bir işlem tesisi için başvuruda bulunmanız ve idarenin vereceği red kararına karşı iptal davası açmanız gerekmektedir .Bunun için idare hukuku avukatı danışmanlığı almanızı öneririz.

NOT: İdarenin başvurunuza 30 gün içinde cevap vermemesi, başvurunuzu RED ettiği anlamına gelir. Bu sürenin sonunda iptal davası açma süresi başlar!!!

Tam yargı davası

Tam yargı davası ile ise hak ihlaline neden olan idari işlem veya eylemin hukuk dünyasından kaldırılmasının yanı sıra bu işlem nedeniyle eğer kişiler bir zarara uğramışlarsa, bu zararın tazmininin de istenebildiği davalardır. En tipik örneği olarak idarenin hukuka aykırı görevden uzaklaştırma kararlarına karşı tazminat davası olarak karşımıza çıkmaktadır.

İptal ve Tam Yargı Davası Arasındaki Farklar

İptal ve Tam Yargı davası arasındaki farklar: İdarenin bireye maddi ve manevi zararlarının tazmini için tam yargı davası, hukuki işlemin ortadan kaldırılması için iptal davası açılmalıdır.

Kısaca para ilgili olan davalar tam yargı davalarını, diğer kalan her şey iptal davalarının konusudur.

Örneğin: İdare, dükkânınızı haksız olarak mühürledi ise; mühürleme işlemine karşı İPTAL DAVASI, mühürlemeden kaynaklı müşteri ve gelir kaybınızı tazmin etmek için TAM YARGI DAVASI açmalısınız. Somut olaya göre doğru davayı açıp, hak kaybı oluşmaması için idare hukuku avukatı‘na danışınız.

İptal ve Tam Yargı Davaları Birlikte Açılabilir Mi?

Bir idari işlemden dolayı, idari işlemin ve idari işlemden uğranılan zararın tazmini için iptal ve tam yargı davası birlikte açılabilir. Bununla birlikte iptal davası açılıp, bu davanın sonucuna göre, sonuçlandıktan 60 gün içerisinde tam yargı davası açmanız daha garanti olacaktır. Bunun için idare hukuku avukatı na danışınız.

İptal ve Tam Yargı Davalarında Süreler

İptal ve tam yargı davalarında süreler; için mahkemelere başvurmak esastır.  Kişiler konusuna göre bu davayı ilk derece idare mahkemelerinde veya Danıştay’da açabilirler. Bu mahkemelerde dava açma süresi 60 gündür. Vergi Mahkemelerinde ise 30 gündür. Hak kaybı oluşmaması için idare hukuku avukatı‘na danışınız.

İdari yargıda dava açmadan önce kişiler idari işlemin kaldırılması, hukuka uygun olarak değiştirilmesini, geri alınmasını veya tamamen yeni bir işlem tesis edilmesini üst makamlardan dava açma süresi içinde isteyebilir, bu başvuru ile birlikte idari yargıya başvurma süresi (30 gün) durur. Bu başvuru üzerine idarenin 30 gün içinde dönüş yapmaması durumunda talep reddedilmiş sayılır ve süre yeniden işlemeye başlar.

İdari işlem veya eylem nedeniyle zarara uğrayanlar doğrudan tam yargı davası açabilecekleri gibi önce işlem veya eylemin hukuka aykırılığının tespiti için iptal davası açıp bu davanın sonuçlanmasını müteakiben tam yargı davası açma yoluna da gidebilirler. Burada dikkat edilmesi gereken husus doğrudan tam yargı davası açılabilmesi için idari dava açmadan önce bu işlem veya eylemi öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde veya herhalde 5 yıl içinde idareye başvurup haklarının yerine getirilmesini istemeleri zorunludur. Yapılacak bu başvuru üzerine idare başvuruya olumsuz yanıt verir veya otuz gün içinde cevap vermezse, olumsuz yanıtın tebliği veya otuz günlük süreden itibaren dava açma süresi içinde dava açılmalıdır.

İptal Ve Tam Yargı Davalarında İlk İnceleme Aşamasında İncelenecekler

Kendisine iptal veya tam yargı davası açma dilekçesi ulaşan mahkeme öncelikle şu hususları sırasıyla incelemelidir:

1. Görev ve yetki: Mahkeme ilk olarak idari işlem bakımından görevli ve yetkili mahkeme olup olmadığını inceleyecektir.
2. İdari merci tecavüzü: Mahkeme kendisine başvuru yapılmadan önce idareye hukuka aykırılığın giderilmesi için başvuru yapılıp yapılmadığını inceleyecektir.
3. Ehliyet: Başvuru yapan kişinin idari yargıda dava takip yetkisinin olup olmadığı incelenecektir.
4. İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı: Dava dilekçesine konu işlemin idari işlem olup olmadığına bakılır. İdareyi ilgilendirmeyen kişiler arası işlemler idari yargıda görülmeyecektir.
5. Süre aşımı: İYUK’ta tanımlanan dava açma süresi içinde başvurunun yapılıp yapılmadığı incelenir.
6. Husumet: İdari davayı açan kişinin idari işlem veya eylemden zarar gören kişi olup olmadığı incelenecektir.
7. İYUK Madde 3’te açıkça ifade edilen dilekçelerin taşıması gereken unsurları taşıyıp taşımadığı incelenecektir. Son olarak birden fazla idari işleme karşı dava açılmış veya birden fazla kişi aynı dilekçede dava açmış ise dava konusu işlemler ya da kişiler arasında organik bir bağ olup olmadığı incelenecektir.