Kamulaştırma şerhinin kaldırılması 2942 Sayılı Kanun Kamulaştırma Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup öncelikle kamulaştırma nedir bunun izahı ile başlanmalıdır. Kamulaştırma, kamu yararı gözetilerek özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların devlet veya kamu tüzel kişileri tarafından bedeli ödenerek zorunlu bir şekilde devralınmasıdır. Türkiye’de kamulaştırma işlemleri, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu çerçevesinde yapılmaktadır. Bu süreçte, kamulaştırma işlemi tamamlanıncaya kadar taşınmazlar üzerinde kamulaştırma şerhi konulmaktadır. Şerh, taşınmaz üzerinde bir kısıtlayıcı işlem olarak kaydedilir ve bazı durumlarda taşınmaz sahipleri veya üçüncü kişiler için hak kaybı doğurabilir. Bu yazımızda, 2942 sayılı Kanun kapsamında kamulaştırma şerhinin hangi şartlarda ve nasıl kaldırılabileceği incelenecektir.
Kamulaştırma Şerhi Nedir?
Kamulaştırma şerhi, bir taşınmazın kamulaştırma sürecinde olduğunu belirtmek ve bu taşınmaz üzerindeki tasarrufları kısıtlamak amacıyla tapu kütüğüne işlenen bir kayıttır. Bu şerh, kamulaştırma süreci boyunca ilgili taşınmazın satışı, devri veya diğer ayni hakların tesisi gibi işlemleri sınırlandırır. Şerh, taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkını tamamen ortadan kaldırmamakla birlikte, mülk sahibinin tasarruf hakkını kısıtlayıcı bir etkiye sahiptir. Kamulaştırma şerhinin kaldırılması uzmanlık isteyen ve doğru yürütülmesi gereken bir süreç olup, Ankara avukat hukuki desteği alınarak sürecin etkin ve hızlı bir şekilde yürütülmesi tavsiye edilmektedir.
Kamulaştırma Şerhinin Konulması
Kamulaştırma şerhi, idarenin kamulaştırma kararı alması ve bu kararın tapuya bildirilmesiyle konulur. Kamulaştırma işleminin yürütülmesi için kamu yararı kararı alındıktan sonra, kamulaştırma işlemlerine başlanır ve ilgili taşınmazın bulunduğu tapu müdürlüğüne kamulaştırma şerhi konulması için başvuru yapılır. Tapu müdürlüğü, talep üzerine tapu kaydına kamulaştırma şerhini işler.
Kamulaştırma Şerhinin Kaldırılma Sebepleri
Kamulaştırma şerhinin kaldırılması belirli sebeplerin gerçekleşmesiyle mümkündür:
- Kamulaştırma İşleminin Tamamlanması: Kamulaştırma sürecinin tamamlanmasıyla şerh kaldırılabilir. İdare, kamulaştırma bedelini ödeyerek taşınmazın mülkiyetini devralır. Tapuda gerekli düzenlemeler yapılır ve mülkiyet idareye geçer.
- Kamulaştırmadan Vazgeçilmesi: Kamu yararı kararı alındıktan sonra idare, bazı durumlarda kamulaştırmadan vazgeçebilir. Bu durumda, kamulaştırma işlemleri durdurulur ve idarenin talebiyle tapu kütüğündeki kamulaştırma şerhi kaldırılır.
- Kamulaştırma Sürecinin İptali: Kamulaştırma işleminin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla açılan iptal davalarının kabul edilmesi halinde de şerh kaldırılabilir. Mahkeme kararı kesinleştikten sonra, tapu müdürlüğüne başvurularak kamulaştırma şerhinin kaldırılması sağlanır.
Kamulaştırma Şerhinin Kaldırılması İçin Gerekli İşlemler
Kamulaştırma şerhinin kaldırılabilmesi için aşağıdaki adımlar izlenmelidir:
a) Tapu Müdürlüğüne Başvuru
Kamulaştırma şerhini kaldırmasını isteyen kişi veya kurum, öncelikle tapu müdürlüğüne başvurarak gerekli belgeleri sunmalıdır. Bu belgeler arasında kamulaştırma sürecinin tamamlandığını, vazgeçildiğini veya iptal edildiğini gösteren resmi evraklar bulunmalıdır.
b) İdareden Talep Edilmesi
Kamulaştırma işlemi idare tarafından yapıldığından, idareden resmi yazı alınması gerekebilir. İdare tarafından verilen ve kamulaştırma şerhinin kaldırılması gerektiğini gösteren resmi bir yazı, tapu müdürlüğüne sunularak şerh kaldırma işlemi başlatılabilir.
c) Mahkeme Kararı ile Kaldırma
Kamulaştırmanın hukuka aykırılığına dayalı olarak açılan davalarda mahkeme, işlemin iptaline karar verirse, bu karar tapu müdürlüğüne sunularak şerh kaldırılabilir. Mahkeme kararının kesinleşmesi gereklidir. Kamulaştırma şerhinin Tapu müdürlüğüne başvuru, İdareden talep veya mahkeme kararı ile kaldırılması işlemlerinin Ankara avukat hukuki desteği alınarak yürütülmesi hak ve menfaat kayıpları yaşanmaması için oldukça önem arz etmektedir.
Şerhin Kaldırılması Halinde Mülkiyet Durumu
Kamulaştırma şerhinin kaldırılması, taşınmazın üzerindeki kısıtlayıcı etkilerin sona erdiği anlamına gelir. Şerhin kaldırılmasıyla birlikte taşınmaz üzerindeki kamulaştırma tehdidi ortadan kalkar ve mülkiyet hakkı tam olarak sahibine iade edilir. Taşınmaz sahibi, şerhin kaldırılması sonrası taşınmazını istediği gibi tasarruf edebilir.
Kamulaştırma şerhi, kamulaştırma sürecinde taşınmaz sahibinin mülkiyet hakkını kısıtlayıcı bir işlev görmektedir. Ancak sürecin tamamlanması, kamulaştırmadan vazgeçilmesi veya işlemin iptali gibi durumlarda şerhin kaldırılması mümkündür. Kamulaştırma şerhinin kaldırılması için tapu müdürlüğüne başvuru yapılması ve gerekli belgelerin sunulması gerekmektedir. Bu süreç, taşınmaz sahipleri açısından önemli bir hak kaybını önleyerek mülkiyet haklarının iade edilmesine imkan tanır. Kamulaştırma şerhinin kaldırılması bazı vatandaşlar için oldukça hızlı halledilmesi gereken bir işlem olabilmektedir. Evrak eksikliği veya hatalı başvuru halinde süreç oldukça uzayacaktır. Bu sebeple Kamulaştırma sürecinde ilgili yasal mevzuata dikkat edilmesi ve Ankara avukat hukuki desteği alınması kamulaştırma işlemlerinde hak kayıplarının önüne geçilmesini sağlayacaktır. Bir sonraki makalemizde Kamulaştırma şerhinin kaldırılması talep dilekçesini değerli okuyucularımızla paylaşacağız.