Ecrimisil davası, bir diğer adıyla haksız işgal tazminatı demektir. Ecrimisil davası taşınır veya taşınmaz bir malın kullanımı hususunda hak sahibi olan kişinin rızası olmaksızın veyahut herhangi bir hukuka uygunluk sebebi olmaksızın bu taşınır veya taşınmazın üçüncü bir kişi tarafından kullanılması karşılığında talep edilebilen haksız fiil kaynaklı özel bir zarar giderme yoludur. Ecrimisil talep edebilmek için belli başlı şartlar birlikte aranmaktadır. Bunlar; haksız bir işgalin varlığı, işgalcinin kötüniyetli olması ve oluşan zarar ile haksız işgal arasında nedensellik bağı bulunmasıdır. Ecrimisil davası ve ecrimisil tazminatına ilişkin Türk özel hukuk mevzuatımızda herhangi bir düzenleme bulunmamakta olup, ecrimisil kavramı Yargıtayın yıllar içerisinde vermiş olduğu kararlarla ve oluşturmuş olduğu içtihatlar çerçevesinde şekillenmiştir.

Yargıtay zaman içinde ecrimisil tazminat alacağına ilişkin çeşitli şekillerde tanımlamalar yapmış ise de son dönemde içtihatlaşan ve kabul gören yorumu şu şekilde olmuştur. ”Ecrimisil, haksız işgal nedeniyle tazminat olarak nitelendirilen özel bir zarar giderim biçimi olması nedeniyle, en azı kira geliri, en çoğu ise tam gelir yoksunluğu karşılığı zarardır. Ecrimisil, diğer bir deyişle haksız işgal tazminatı zilyet olmayan hak sahibinin, hak sahibi olmayan kötüniyetli zilyetten isteyebileceği bir tazminat olup, 08.03.1950 tarihli ve 22/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında; fuzuli işgalin (haksız işgalin) tarafların karşılıklı birbirine uygun iradeleri ile kurduğu kira sözleşmesine benzetilemeyeceği, niteliği itibarı ile haksız bir eylem sayılması gerektiği, haksız işgal nedeniyle oluşan zararın tazmin edilmesi gerekeceği vurgulanmıştır.” 

Ecrimisil davası kendi içerisinde özel usul kuralları barındırmakta olduğundan hukuki sürecin Ankara avukat eliyle yürütülmesi hak ve menfaat kayıpları yaşamanızın önüne geçecektir.

Ecrimisil Tazminatı Şartları

Ecrimisil tazminatı talep edilebilmesi için 3 tane şart bulunmaktadır: Buradaki şartlar şu şekildedir.

1. Haksız bir işgalin varlığı,
2. İşgal eden kişinin bu işgalinin kötüniyetli olması,
3. Haksız işgal ile oluşan zarar arasında illiyet bağının bulunması.

1.Haksız İşgal

Ecrimisil davası, taşınır veya taşınmaz bir malın sahibinin rızası dışında kötü niyetli bir kişi tarafından işgal edilmesi durumunda ortaya çıkan bir tazminat talebidir. Bu talepte, haksız işgalde bulunan kişinin üçüncü bir kişi olması gerekmemekte, hatta mirasçılar arasında bile ecrimisil talebi söz konusu olabilmektedir. Haksız işgal, hukuki bir niteliği itibariyle bir haksız eylemdir ve haklı bir nedene dayanmaksızın başkasına ait bir malın zilyetliğe geçirilerek kullanılması durumunu ifade eder. Bu eylem, mal üzerinde fiilen tasarruf sahibi olunup olunmadığına ve fiili hakimiyetin tesis edilip edilmediğine bağlı olarak değerlendirilir. Zilyetlik, mal üzerindeki fiili durumu ifade eder; malı kullanma veya elinin altında bulundurma durumunda zilyetlik tesis edilmiş olur. Örnek vermemiz gerekirse; A’ya ait dükkanın anahtarlarını tesadüfen bulup burayı depo olarak kullanmaya başlayan B, A’nın rızası olmaksızın malı işgal ettiği için bu eylemi “haksız işgal” olarak nitelendirilir.

Zilyetliğin ele geçirilerek kullanılması eylemi, hukuka aykırı bir durum teşkil etmekte ise haksız işgal olarak kabul edilmektedir. Taşınır veya taşınmaz malın üzerinde hak sahibi olanın rızası veya hukuki bir nedene dayalı olarak bu malın zilyetliğe geçirilmişse, bu durumda haksız işgalden bahsedilemez. Aynı şekilde, mevcut hukuki ilişkinin sona ermesine rağmen malı kullanmaya devam eden kişi de haksız işgalci olarak değerlendirilir. Örneğin, Taraflarca kira sözleşmesi karşılıklı olarak feshedilip kira ilişkisi sona erdiğinde, kiracının evi kullanmaya devam etmesi durumunda, kiracı olan taraf haksız işgalci olabilir.

Haksız işgal, mal üzerinde hak sahibi olan kişi ile hiçbir ilişkisi olmayan üçüncü kişi tarafından gerçekleştirilebileceği gibi, mirasçılar veya taşınmaza ortak olan diğer ortaklar tarafından da kısmen veya tamamen gerçekleştirilebilir. Malı haksız bir şekilde işgal edilen kimse, ecrimisil tazminatı talep edebilir. Hukuki süreçte doğru adımları atmak ve profesyonel hukuki destek almak, bu tür zorlu durumlarla başa çıkmak için oldukça önemli bir yoldur. Bu kapsamda ecrimisil davası açmaya karar verdi iseniz mutlaka bir Ankara avukat hukuki yardımı almanız ve ecrimisil davası sürecini avukatınızla yürtümeniz tavsiye edilir.

2.İşgal Edenin Kötüniyetli Olması

Kötü niyetli haksız işgalde bulunan kişi, mal üzerinde kurduğu hakimiyetin herhangi bir hakka dayanmadığını bilmesi gereken kişidir ve bu haksız işgal nedeniyle ecrimisil ödemek durumundadır. Somut olayın koşulları ve özelliklerine göre mal üzerinde kurduğu zilyetliğin haklı bir temele dayanmadığını bilen ya da bilmesi gereken kişi kötü niyetli haksız işgalci olarak değerlendirilir.

Buna karşılık iyiniyetli zilyet ise; Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca, malı hakkında uygun şekilde kullanmış veya maldan uygun şekilde yararlanmışsa, malı hak sahibine iade etmekle yükümlüdür ancak tazminat ödemek zorunda değildir. Nitekim bu durum Türk Medeni Kanunu’nun 993. maddesinde düzenleme alanı bulmuştur. Buna göre yasal bir hakka dayanarak icra edilen eylemler, haksız işgal kapsamında değerlendirilemez. Sözleşmeden doğan ayni veya şahsi hakka dayanarak mal zilyetlik altında bulunduruluyorsa, haksız işgalden ve kötüniyetten söz edilemez ve bu kişilerden ecrimisil tazminatı talep edilemez.

3.Haksız İşgal Nedeniyle Zarar

Yargıtay kararlarına göre, haksız işgal nedeniyle ecrimisil tazminatı talep edebilmek için haksız işgal ile doğan zarar arasında illiyet yani nedensellik bağı bulunmalıdır. Bu kapsamda Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2015/1498 Kararı uyarınca talep edilebilecek zarar kalemleri şu şekilde özetlenebilir: Bunlara kısaca değinmemiz gerekirse;

a) Haksız İşgalden Doğan Normal Kullanma Sonucu Eskime Şeklindeki Olumlu Zarar:

Taşınır veya taşınmaz malın haksız işgal nedeniyle maruz kaldığı normal kullanımın yol açtığı eskime ve değer kaybını ifade etmektedir. Örnek olarak; taşınır veya taşınmazın haksız işgal nedeniyle kullanımından kaynaklanan fiziksel yıpranma ve aşınma durumları bu zarar kategorisinin içerisinde yer alır.

b) Kullanımdan Kaynaklanan Olumlu Zarar:

Haksız işgale uğrayan taşınır veya taşınmaz mal sahibinin normalde elde edeceği gelir ya da avantajlardan mahrum kalma durumunu ifade eder.

c) Malik ya da Zilyedin Yoksun Kaldığı Fayda veya Gelir (Olumsuz Zarar):

Ecrimisil davası açarak ecrimisil tazminatı talebinde bulunan kişinin malik ya da zilyet olarak yoksun kaldığı faydalardan kaynaklanan olumsuz zararı içerir. Örneğin, malın haksız işgal nedeniyle sahibinin kullanma veya kiraya verme şansını yitirmesi bu kapsamda değerlendirilebilir.

Ecrimisil Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme

Ecrimisil davasında görevli mahkeme Hukuk Muhakemeleri Kanunun Madde 6 uyarınca Asliye Hukuk Mahkemesi olup, yetkili mahkeme ise genel yetki kuralları gereğince taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

Ecrimisil Davasında Zamanaşımı

Ecrimisil davasında zamanaşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. Yani ecrimisil davası açılmak suretiyle davacı en fazla 5 yıl geriye dönük olarak tazminat talep edilebilecektir. Ecrimisil davası ile hangi süreçte tazminat talep edileceği konusunda Ankara avukat hukuki danışmanlığı almanız tavsiye edilir.

Ecrimisil Davasını Kimler Açabilir?

Ecrimisil tazminatı davasını haksız bir şekilde işgale uğrayan taşınır veya taşınmaz üzerinde hak sahibi olan kişiler açabilmektedir. Örneğin, mülkiyet hakkı başkasına ait olan bir taşınmazda intifa hakkına sahip olan bir kişi, taşınmaz haksız işgale uğradığında ecrimisil davası açabilir. Çünkü, hukuken sadece mülkiyet hakkı sahibi değil, sınırlı ayni haklar gibi zilyetlik sağlayan haklara sahip olanlar da ecrimisil davası açma hakkına sahiptir. Ecrimisil davaları, hem malik tarafından hem de zilyet tarafından açılabilir. Paylı mülkiyette, taşınmazdan yararlanamayan paydaş, haksız bir şekilde engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan ecrimisil isteyebilir. Müşterek mülkiyette paydaş haksız işgalci olan üçüncü kişiden de kendi payı oranında ecrimisil talep edebilir. Elbirliği mülkiyetinde paydaşlara veya üçüncü kişilere karşı ecrimisil davası herhangi bir paydaş tarafından açılabilir.

Miras Sebebiyle İntikal Eden Taşınmazda Ecrimisil Talebi

Taşınmaz üzerinde haksız işgalde bulunan kişinin mirasçılardan biri olmas halinde intifadan men şartı muhakkak aranacaktır. Örnek olarak; 5 kardeşe kalan bir taşınmaz üzerinde kardeşlerden sadece biri tasarrufta bulunuyor, hiçbir şekilde kira ödemiyor ya da yetişen ürün veya hasattan diğer paydaşlara/ortaklara pay vermiyorsa taşınmaz üzerindeki hakkı işgale uğrayan diğer mirasçıların intifadan men şartını yerine getirerek ecrimisil davası açmaları gerekmektedir. Tarafınıza miras nedeniyle bir taşınmaz kalmış ve bu taşınmaz üzerinde tasarrufta bulunmanız diğer mirasçılar tarafından engelleniyor ise intifadan men şartını yerine getirmek ve ecrimisil davası açmak için Ankara avukat hukuki desteği almanız hak ve menfaat kaybı yaşamanızın da önüne geçecektir.

Ecrimisil Davasında İntifadan Men Şartı

Paylı mülkiyet ya da elbirliğiyle mülkiyet halinde birlikte mülkiyet söz konusudur. Paylı mülkiyet ve elbirliği ile mülkiyet olması halinde ortakların üçüncü kişilerden ya da birbirlerinden ecrimisil tazminatı talebinde bulunabilmeleri için, gerçekleştirilen bu haksız işgalin kendileri tarafından kabul edilmediğini, bu taşınır veya taşınmazın gelirinden yararlanılmak istenildiği haksız işgalciye bildirilmelidir. Bu bildirim ya da ihtarata intifadan men denilir. İntifadan men kısaca taşınmazdan veya onun gelirinden yararlanma isteğinin bildirilmesi olarak tanımlanabilir. İntifadan men şartı noter aracılığıyla haksız işgalciye ihtarnameye gönderilerek yerine getirilebileceği gibi, haksız işgalciye ulaşan herhangi bir irade beyanı ile de gerçekleştirilebilir. İntifadan men şekil şartına tabi olmayıp yemin dahil her türlü delil ile ispat edilebilir.

İntifadan Men Kuralının İstisnaları

İntifadan men şartının gerçekleşmesine gerek olmayan birtakım durumlar Yargıtay tarafından şu şekilde ifade edilmiştir. İntifadan men şartının aranmadığı haller:

• Ecrimisil talebine konu taşınmazın kamu malı olması,
• Ecrimisil talep edilen taşınmazın bahçe, bağ, tarla gibi doğal ürün veren ya da konut, işyeri gibi kiraya verilerek hukuksal semere elde edilebilecek yerlerden olması,
• Paylı taşınmazı işgal eden paydaşın taşınmazın tamamında hak iddiası,
• Paydaşlar arasında taşınmaza yönelik kullanım anlaşmasının bulunması,
• Ecrimisil davasının davacısı tarafından diğer paydaşlar aleyhinde ortaklığın giderilmesi, elatmanın önlenmesi davası açılmış olması veya icra takibi yapılmış olması halinde intifadan men bu dava veya takip başlangıçları itibariyle gerçekleşmiş sayılır.

Taşınmazın getirdiği ürün itibariyle kendiliğinden oluşan ürünler meydana gelmesi; örneğin biçilen ot, fındık, çay.

Ecrimisil Davası Yargılama Usulü

Ecrimisil davasında uygulanan usul yazılı yargılama usulüdür. Ecrimisil davası çoğunlukla davacı tarafından dava açılmadan önce net bir şekilde belirlenemeyeceğinden HMK madde 107 uyarınca belirsiz alacak davası olarak açılmaktadır. Ecrimisil davası kendi başına müstakil bir dava olarak açılabileceği gibi; tappu iptal ve tescil davası ya da müdahalenin meni davaları ile birlikte de açılabilir. Ecrimisil davasında mahkemece şu hususlar tek tek incelenmektedir:

• Davalı olan tarafın dava konusu malı gerçekten kullanıp kullanmadığı,
• Davalının bu kullanımının haksız işgal vasfında olup olmadığı,
• Davalının kötüniyetli olarak kullanımının olup olmadığı,
• Davacının ya da mal sahibinin bu kullanımdan kaynalı bir zarara ve gelir kaybına uğrayıp uğramadığı,
• Haksız kullanım ile zarar arasında nedensellik bağı olup olmadığı,
• Haksız işgalin süresi,
• Bilirkişi marifetiyle istenilebilecek ecrimisil tazminatının miktarı mahkeme tarafından davacının ispat yükümlülüğüne uyması koşuluyla tespit edilerek ecrimisil tazminatına hükmedilecektir. Davanın mutlaka bir Ankara avukattan hukuki destek alarak yürütülmesi sürecin sağlıklı işlemi için oldukça önemlidir.

Ecrimisil Davasında Keşif ve Bilirkişi Zorunlu Mu

Ecrimisil davası özel hukuk mevzuatında düzenlenmemiş ve Yargıtay tarafından zaman içerisinde verilen kararlar ile uygulamadaki yerini almış bir dava türüdür. Bu kapsamda Yargıtay ecrimisil davalarında keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasını zorunlu tutmuştur. Mahkeme açılmış olan ecrimisil davası sürecinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırmak zorundadır.

Ecrimisil Bedeli Nasıl Belirlenir

Ecrimisil bedeli belirlenirken taşınmazın birtakım özellikleri göz önüne alınmaktadır. Bunlardan başlıcalarını saymamız gerekirse;

• Taşınmazın imar durumu,
• Taşınmazın yüzölçümü,
• Taşınmazın verimi (Tarla, bağ, bahçe ise),
• Taşınmazın niteliği,
• Taşınmazın konumu,
• Taşınmazın alt yapı hizmetlerinden ve belediye imkanlarından yararlanıp yararlanmadığı,
• Taşınmazın haksız işgalinden önceki haliyle kullanılması durumunda getirebileceği gelir,
• Taşınmazın aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için uygulanan kira bedelleri veya ecrimisiller ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturularak edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar dikkate alınarak rayiç (kira) değer tespit edilir. Ankara avukat haksız işgal süreci boyunca oluşmuş yaklaşık ecrimisil tazminatı hesaplamasında sizlere yardımcı olacaktır.

Sık Sorulan Sorular