Ölen işçinin kıdem tazminatı ve ölüm tazminatı kavramlarına değinmeden önce kıdem tazminatı kavramının ne olduğuna değinmemiz gerekir. Şöyle ki; Kıdem tazminatı, iş hukukunda işçiye tanınan en temel mali haklardan biridir. İşçinin aynı işverene bağlı olarak uzun süreli çalışması sonucu elde ettiği bu hak, iş sözleşmesinin ölüm nedeniyle sona ermesi halinde de korunmaktadır. Bu kapsamda, ölen işçinin
kıdem tazminatı ve ölüm tazminatı, yasal mirasçılara ödenmesi gereken alacaklar arasında yer alır. Bu yazımızda, işçinin vefatı durumunda geride kalanların hangi şartlar altında kıdem tazminatına hak kazandığını, bu alacağın nasıl talep edileceğini ve kıdem tazminatına ek olarak ödenecek olan ölüm tazminatının detaylarını hukuki çerçevede inceleyeceğiz:
Ölen işçinin kıdem tazminatı ve ölüm tazminatı, iş sözleşmesinin işçinin vefatı nedeniyle sona ermesi durumunda, yasal mirasçılarına ödenmesi gereken bir ücrettir. İş hayatında çeşitli nedenlerle sona eren iş sözleşmelerinden biri de ne yazık ki işçinin ölümüyle sonuçlanan durumlardır. Bu tür durumlarda, işçinin geride kalan mirasçıları için önemli konulardan biri de ölen işçinin kıdem tazminatı hakkı ve ölüm
tazminatı haklarıdır.
İşçi Ölümünde Kıdem Tazminatı Hakkı Devam Eder mi?
İşçinin ölümü, iş sözleşmesini kendiliğinden sona erdiren hallerden biridir. Ancak bu durum, kıdem tazminatı hakkını ortadan kaldırmaz. Tersine, işçinin çalıştığı süre boyunca biriktirdiği kıdem hakkı, mirasçılarına geçer. İşçinin ölüm şekli bu hakka engel teşkil etmez. İntihar, iş kazası, doğal sebepler ya da başka herhangi bir nedenle gerçekleşmiş olması fark etmeksizin, belirli şartlar sağlandığında kıdem
tazminatı mirasçılara ödenmelidir.
Ölen İşçinin Kıdem Tazminatı İçin Gerekli Şartlar
Ölen bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için bazı temel koşulların yerine gelmiş olması gerekmektedir:
1)İşçi Statüsünde Olma Şartı
Kıdem tazminatı yalnızca 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi işçiler için geçerlidir. Bu nedenle ölen kişinin, işverene bağımlı şekilde ve ücret karşılığı çalışan bir işçi olması gerekir. İş sözleşmesinin yazılı ya da sözlü yapılması önemli değildir; ancak ispat kolaylığı açısından yazılı olması tavsiye edilir.
2)En Az 1 Yıl Çalışmış Olma Şartı
Kıdem tazminatına hak kazanılabilmesi için işçinin aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir. Bu sürenin dolması halinde, her tam yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.
3)Talep Süresi (Zamanaşımı)
Mirasçılar, işçinin ölüm tarihinden itibaren 5 yıl içinde kıdem tazminatı talebinde bulunabilir. Ancak, ölüm olayı 2017’den önce gerçekleşmişse, 10 yıllık zamanaşımı süresi uygulanacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta zamanaşımı süresi içerisinde talepte bulunmak veya dava açmaktadır. Aksi halde sürenin sonunda dava açma hakkı kaybedilebilir.
Kıdem Tazminatı Kimlere ve Nasıl Ödenir?
Ölen işçinin kıdem tazminatı, Türk Medeni Kanunu’na göre yasal mirasçılara ödenir. Bunlar genellikle;
*Eşi ve çocukları,
*Çocuğu yoksa anne ve babası,
*Onlar da yoksa büyük ebeveynleri veya diğer kan hısımları olabilir.
Mirasçıların, kıdem tazminatını talep edebilmeleri için veraset ilamı alarak işverene başvurmaları gerekir. Miras paylaşımı yapılmadıysa, tüm mirasçıların birlikte hareket etmesi gerekir. Eğer miras reddedilmişse, kıdem tazminatı talep etme hakkı da ortadan kalkar.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanır. Giydirilmiş ücret; maaş, yol yardımı, yemek yardımı, prim gibi düzenli ödemeleri de kapsar. Aşağıda siz değerli okuyucularımız işçin örnek kıdem tazminatı hesaplaması gösterilmiştir.
Örnek Hesaplama:
Son brüt maaş : 20.000 TL
Çalışma süresi : 4 yıl
Tazminat : 20.000 TL x 4 yıl = 80.000 TL
Yarım yıllar ve aylar da orantılı şekilde hesaplamaya dahil edilir.
Ölüm Tazminatı Nedir ve Kimlere Ödenir?
Türk Borçlar Kanunu’nun 440. maddesi uyarınca, işçinin ölümü halinde işverenin ayrıca ölüm tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu tazminat, kıdem tazminatından tamamen bağımsızdır.
Ölüm Tazminatının Şartları:
İşçinin sağ kalan eşi ve ergin olmayan çocuklarına, bunlar yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere ödenir. Ölüm tazminatının ne oranda ödenmesi gerektiğine ilişkin düzenleme ve uygulanan teamül aşağıda belirtildiği şekildedir.
İşçinin işyerindeki çalışma süresi 5 yıldan azsa 1 aylık brüt ücret,
İşçinin işyerindeki çalışma süresi 5 yıldan fazlaysa 2 aylık brüt ücret tutarında ödeme yapılır.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta; kıdem tazminatından farklı olarak, işçinin çalıştığı süre fark etmeksizin, bu hakkın doğmasıdır. Yani işçi çalışmaya başladıktan 3 gün sonra dahi vefat etse ölüm tazminatına hak kazanacaktır. Ölüm tazminatının amacı, işçinin ani vefatının ardından yakınlarının ekonomik olarak korunmasını sağlamaktır.
Ölüm ve Kıdem Tazminatı Arasındaki Fark Nedir?
Ölen işçinin kıdem tazminatı ve ölüm tazminatı, işçinin ölümü halinde işverenden talep edilebilecek iki farklı tazminat türüdür. Her iki tazminat da ölen işçinin hak sahiplerine maddi destek sağlamayı amaçlasa da, hukuki dayanakları, ödeme şartları ve hesaplama yöntemleri açısından önemli farklılıklar göstermektedir. Ölüm tazminatı ve kıdem tazminatı arasındaki farklar aşağıda tabloda özetlenerek
gösterilmiştir.
Ölen işçinin kıdem tazminatı ve ölüm tazminatının ayrı ayrı talep edilmesi mümkündür ve birbirlerinin yerine geçmezler. Hak sahiplerinin, bu tazminatlara ilişkin haklarını zamanında ve doğru bir şekilde talep edebilmeleri için hukuki danışmanlık almaları önerilir.
Sonuç olarak Ölen İşçinin Hakları Mirasçılarla Devam Eder. İşçinin vefatı, hem ailesi hem de hukuki süreç açısından zorlu bir dönemdir. Ancak kıdem tazminatı ve ölüm tazminatı gibi yasal haklar, geride kalanların maddi kayıplarını bir nebze olsun telafi etmeyi amaçlar. Mirasçıların bu hakları kaybetmemesi için zamanında hareket etmeleri ve mümkünse hukuki destek almaları büyük önem taşır. Bu kapsamda Ankara iş avukatı ve Ankara ölüm tazminatı avukatı hukuki desteği alınması tavsiye edilmektedir.
Ölüm Tazminatı Hakkında – Sık Sorulan Sorular
1. Ölüm halinde kıdem tazminatı almak için dava açmak gerekir mi?
İşveren gönüllü olarak ödeme yaparsa dava gerekmez. Ancak ödeme yapılmazsa arabuluculuk dava şartı
yerine getirilerek dava açılabilir.
2. İş kazasında ölen işçinin kıdem tazminatı ödenir mi?
Evet, ölüm nedeni her ne olursa olsun kıdem tazminatı mirasçılara ödenir.
3. Hem ölüm hem kıdem tazminatı alınabilir mi?
Evet mümkündür. Bu iki hak birbirinden bağımsızdır ve ikisi de birlikte alınabilir. Her iki tazminat türü
de farklı kanunlardan dayanak almaktadır.
Ankara Avukatlık hizmeti için bizimle iletişime geçebilirsiniz.