Trafik kazası tazminat davası, araçların trafikte seyir halindeyken başka bir araca, yayaya veya herhangi bir nesneye çarpması sonucunda meydana gelen olumsuz durumlar olarak tanımlanmaktadır. Bu tür kazalar sonucunda maddi zararlar olabileceği gibi, yaralanma ve hatta ölüm vakaları da görülebilir. Trafik kazalarının ardından yaşanan mağduriyeti en aza indirmek için alanında uzman bir Ankara avukattan hukuki destek almak son derece önemlidir. Maalesef, trafik kazalarında mağdurların bilgisizliklerini fırsata çevirerek yanıltan ve bundan maddi menfaat temin eden bazı gruplar bulunmaktadır. Bu gruplar, hasar danışmanlığı adı altında süreçleri hızlı yönettiklerini iddia ederek mağdurların hak kayıplarına neden olabilmektedir.
Trafik kazası tazminat davası için; kazadaki kusur durumu, yaralanmalı kazalarda maluliyet derecesi, ölümlü kazalarda ise geride kalanların destekleri gibi faktörler, tazminat hesaplamasında büyük önem taşır. Bu teknik bilgi gerektiren konularda hukuki yardım almak kaçınılmazdır. Maddi hasarlı, yaralanma veya ölümlü trafik kazalarında ödenecek tazminatlar, genellikle sigorta poliçesi üzerinde belirtilen kurallar çerçevesinde hesaplanır. Sigorta teminat limitleri her yıl düzenli olarak güncellenmektedir. Bu kapsamda tazminat talebi için sigorta şirketine zamanında başvurmak ve belirli prosedürleri doğru zamanlama ile takip etmek oldukça önemlidir. Örneğin, maddi hasarlı trafik kazalarında yaralanma yoksa, zamanaşımı süresi kaza tarihinden itibaren 2 yıldır. Sigorta şirketi tarafından belirlenen 15 günlük süre içerisinde cevap alınamaması veya ödemenin yetersiz/eksik bulunması durumunda, poliçe sahibi veya ilgili kişilerin dava açma hakkı doğmaktadır. Trafik kazası tazminat davası için alanında uzman Ankara avukat hukuki desteği alınması tavsiye edilir.
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davasını Kimler Açabilir?
Trafik kazası tazminat davası açabilecek kişiler şunlardır:
- Yaralanan Kişi: Trafik kazası sonucu yaralanmış bir kişi, hem maddi hem de manevi tazminat davası açabilir. Maddi tazminat, kazadan kaynaklanan işgücü kaybı gibi ekonomik kayıpları kapsarken, manevi tazminat ise kazanın sebep olduğu acı, elem ve benzeri ruhsal zararları içerir.
- Ağır Bedensel Yaralanma Durumunda Yakınları: Eğer kazada ağır bedensel yaralanma meydana gelmişse (örneğin uzuv kaybı veya hayati fonksiyon kaybı), yaralanan kişinin anne, baba, eş, çocuklar gibi yakınları sadece manevi tazminat davası açabilirler.
- Ölümlü Kazalar Bakımından Ölen Kişinin Yakınları: Ölümlü bir trafik kazasının meydana gelmesi halinde, ölen kişinin yaşarken destek aldığı kişiler (ölenin eşi ve çocukları gibi) maddi ve manevi tazminat davası açabilirler. Yargıtay kararları gereğince ölen kişi evliyse, eşi ve çocuklarına; bekar ise anne ve babasına destekten yoksun kalma tazminatı talep etme hakkı karine olarak tanınır. Ölen kişinin diğer yakınlar için ise destekten yararlandıklarını ispat etmeleri gerekmektedir. Yukarıda sayılan kişiler trafik kazası tazminat davası açabilirler.
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?
Trafik kazası Türk hukukunda hukuki niteliği itibariyle haksız fiil olarak kabul edilmektedir. Trafik kazası nedeniyle açılacak olan maddi ve manevi tazminat davaları bu sebeple haksız fiil sorumlularına karşı açılmaktadır.
Trafik kazası tazminat davası açılabilecek kişiler ve sorumlular şunlardır:
1. Aracın Sürücüsüne Karşı: Trafik kazasında kusurlu olan aracın sürücüsüne karşı tazminat davası açılabilir. (Türk Borçlar Kanunu madde 49).
2. Aracın Sahibine Karşı: Kazaya karışan aracın sahibi, genellikle aracın işleteni olarak kabul edildiğinden dolaylı olarak trafik kazası nedeniyle sorumludur. (Karayolları Trafik Kanunu madde 85/1).
3. Aracın İşletenine Karşı: Kazaya karışan aracın işleteni de kazadan kaynaklanan her türlü zarardan dolayı sorumlu tutulabilir (Karayolları Trafik Kanunu madde 85/1).
4. Sigorta Şirketine Karşı: Kazaya karışan aracın Zorunlu Trafik Sigortası veya Kasko Sigortası kapsamında hangi sigorta şirketi tarafından teminat altına alındıysa, bu sigorta şirketi de ölüm, yaralanma veya maddi zarar gibi zararlardan sorumludur. Bu sorumluluk sigorta limitleri dahilinde kalmaktadır. (Karayolları Trafik Kanunu madde 91).
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davası Görevli & Yetkili Mahkeme ve Zamanaşımı
Trafik kazası nedeniyle ölümlü veya yaralamalı bir netice ortaya çıkmış ise açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Örnek vermek gerekirse; Ankara Sincan’da meydana gelen bir yaralamalı trafik kazası sonucunda maddi ve manevi tazminat davası açılacaksa, bu dava Ankara Batı Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılacaktır.
Trafik kazası nedeniyle ölümlü veya yaralamalı bir neticende açılacak maddi ve manevi tazminat davasının sigorta şirketine karşı açılacak olması halinde görevli mahkeme Türk Ticaret Kanunu madde 4/1-a, madde 5/1 uyarınca Asliye Ticaret Mahkemeleri olacaktır.
Trafik kazası tazminat davasında zamanaşımı; zararı gören kişinin zararı ve zarar vereni öğrendiği tarihten 2 yıl ve her halde 10 yıllık süreye tabidir.
Yaralamalı Trafik Kazası Tazminat Davasında Hangi Zararlar İstenebilir?
Yaralamalı trafik kazası neticesinde açılacak maddi tazminat davasını sadece yaralanan kişi açabilmektedir. Yaralanan kişinin yakınları hiçbir surette maddi tazminat davası açamazlar; yaralanan kişinin yakınlarının manevi tazminat davası açabilmeleri ise ancak ve ancak yaralanan kişinin ağır bedensel yaralanma veya uzuv kaybına uğramış olması halinde mümkün olacaktır. Yaralanmalı trafik kazası tazminat davası ile istenilecek zara kalemleri şu şekildedir:
Manevi Tazminat Tedavi Giderleri
Yaralanan kişi bakımından oluşan kazanç kaybı,
Yaralanan kişinin ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar,
Yaralanma sonucu kişide oluşan özürlülük&maluliyet oranı olarak bilinen kayıplar,
Yaralanan kişinin çalışma gücünü yitirmesinden ya da çalışma gücünün azalmasından doğan kayıplar
Ölümlü Trafik Kazası Tazminat Davasında Hangi Zararlar İstenebilir?
Ölümlü trafik kazası tazminat davası ile istenilecek zara kalemleri şu şekildedir:
Cenaze giderleri,
Ölümün hemen gerçekleşmemesi halinde tedavi giderleri, Çalışma gücünün azalmasından ya da kaybından doğan zararlar, Araçta meydana gelen hasara ilişkin masraflar,
Araçta meydana gelen değer değer kayıpları Destekten yoksun kalma tazminatı talep edilebilir.
Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tazminat Davasında İstenilebilecek Zarar Kalemleri?
Trafik kazası neticesinde her zaman ölüm veya yaralanma olmak zorunda olmayıp, bazen sadece maddi hasarlı kazalar meydana gelmektedir. Trafik kazasının maddi hasarlı olması durumunda talep edilebilecek tazminat türleri şunlardır:
Hasar Tazminatı: Hasar tazminatı genel olarak araçta meydana gelen tüm maddi zararları kapsar. Trafik kazası sonucunda aracın onarılması veya değiştirilmesi gereken parçaları, tamir masraflarını içerir.
Değer Kaybı Tazminatı: Trafik kazası sonrası aracın onarımı yapıldıktan sonra dahi, benzer yaş ve kilometredeki diğer araçlara göre ikinci el pazarındaki değerinin düşük olması durumunda talepedilen tazminattır.
Araç Mahrumiyet Bedeli: Trafik kazası nedeniyle aracın tamirhanede kaldığı süre boyunca araç sahibinin aracından mahrum kalmasından kaynaklı olarak talep edilen tazminattır.
Kazanç Kaybı Tazminatı: Ticari amaçla kullanılan araçların karıştığı kazalar sonucunda aracın ticari işte kullanılamayışından kaynaklı olarak ortaya çıkan kaybı ifade eder. Özellikle ticari araç sahipleri için aracın kaza nedeniyle kullanılamaması ve bu durumun işletmeye mali zarar olarak yansıması durumunda talep edilir. Bireysel araçlar için kazanç kaybı tazminatı söz konusu değildir.
Trafik Kazalarında Maddi Tazminat Nasıl Hesaplanır?
Trafik kazalarında maddi tazminat hesaplamasında dikkate alınan kriterler kusur oranı, maluliyet oranı, yaş ve gelir gibi faktörler önemlidir. Bir örnek üzerinden trafik kazalarında tazminat hesaplama sürecini açıklayalım:
- Trafik kazası sonucunda maluliyete uğrayan bir erkeğin durumu şu şekildedir: Maluliyet Oranı: %30
- Kusur Oranı: %25
- Yaş: 40
- Aylık Maaş: 20.000 TL
- Kusur Oranının Dikkate Alınması: 20.000*%25 =15.000 TL
- Maluliyet Oranı ile Çarpılması: 15.000*%30 = 4.500 TL Bu tutar, aylık gelir ve işgücü kaybını temsil eder.
- Yıllık Gelir Kaybının Hesaplanması: 4.500*12 = 54.000 TL (yıllık bazda kayıp)
- Yaşın ve Pasif Çalışma Süresinin Dikkate Alınması: Maluliyete uğrayan kişinin 72 yaşına kadar işgücü olduğu kabul edilir. Malul kişinin 65 yaşına kadar aktif çalışma süresi, 65 yaş ile 72 yaş arasında da pasif çalışma süresi hesaplanır. Bu sebeple somut örneğimizdeki erkek işçi 40 yaşında olduğundan 25 aktif çalışma; 7 yıl da pasif çalışma süresi olmak üzere toplamda 32 yıl üzerinden hesaplama yapılacaktır. 54.000*32 = 1.664.000 TL kişinin trafik kazası nedeniyle maddi tazminat miktarı olacaktır.
Trafik Sigortası Yıllara Göre Ölüm ve Yaralanma Poliçe Limitleri
2015 | Yılı | 290.000 TL |
2016 | Yılı | 310.000 TL |
2017 | Yılı | 330.000 TL |
2018 | Yılı | 360.000 TL |
2019 | Yılı | 390.000 TL |
2020 | Yılı | 410.000 TL |
2021 | Yılı | 430.000 TL |
2022 | Yılı | 500.000 TL |
2023 | Yılı | 6.000.000 TL |
2024 | Yılı | 9.000.000 TL olarak belirlenmiştir. |
Trafik Kazası Yapan Aracın Trafik Sigortası Bulunmuyorsa Tazminat Kimden Talep Edilir?
Türkiyedeki tüm araç malikleri, Karayolları Trafik Kanunun 85. Maddesi uyarınca her yıl zorunlu mali mesuliyet sigortası yaptırmakla yükümlüdür. Ancak bazı durumlarda kazaya sebep olanın aracın sigortası belirlenememekte ya da olmamakta veyahut gasp veya çalınma sonucu tespit edilememektedir. Bu gibi durumlarda oluşan zararlar güvence hesabından talep edilebilir. Eğer bu bedeller ödenmezse, tazminat davası açılabilir.
Trafik kazası tazminat davası oldukça spesifik ve uzmanlık gerektiren bir dava çeşididir. Trafik kazası neticesinde maddi hasar, yaralanma veya ölüm meydana gelmiş vatandaşların zarar tazmini ve hak arayışlarını Ankara avukat hukuki desteği alarak yapmaları sürecin daha sağlıklı yürümesine katkıda bulunacaktır.