İçeriğe geç

Tenkis Davası

Tenkis Davası

Tenkis davası saklı paylarına kavuşamayan mirasçıların, saklı paylarına kavuşmak için açtıkları davadır. Türk Hukukunda ana kural kişinin, malvarlığı üzerinde dilediği gibi tasarruf yapabilmesidir. Bu kuralın bir istisnası miras hukukunda karşımıza çıkmaktadır. Buna göre, bazı yasal mirasçıları olan miras bırakan, malvarlığının belirli bölümlerinde ölüme bağlı tasarruf yapamaz.  Bu tür yasal mirasçılara saklı paylı mirasçılar denir. Saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarrufların tenkisini dava edebilirler. Tenkis davası her halükarda miras bırakanın ölümünden sonra söz konusu olmaktadır. Zira ölümden önce kimlerin hangi oranda mirasçı olacağı belli değildir.

Tenkis davası yenilik doğuran bir dava olup, tenkis kararı ile saklı payı aşan tasarrufun aşan kısmı hükümsüz kılınmış olur. Karar geçmişe etkili olarak mirasın açıldığı andan itibaren hüküm ifade eder. Hak kaybına uğramamanız adına alanında uzman bir Ankara miras  avukatı ile çalışmanızı, Ankara avukat & danışmanlık hizmeti almanızı tavsiye ederiz.

Saklı Pay Mirasçıları

Saklı pay mirasçıları ve saklı pay oranları kanunda açıkça belirtilmiştir:

  1. Altsoy (Yasal miras payının ½’si)
  2. Ana ve Baba (Her biri için yasal miras payının ¼’ü)
  3. Sağ Kalan Eş (Altsoy veya ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı, büyük ana ve büyük baba zümresi ile birlikte mirasçı olmuşsa yasal miras payının ¾’ü) (MK m.506). Eş, tek yasal mirasçı iken de yasal miras payının ¾’ü saklı paydır.

Davanın Tarafları

Her saklı pay mirasçısı bu davayı kendi başına bağımsız açabileceği gibi birlikte de açabilirler. Mirasçıların alacaklılarının da tenkis davası açabilmesi mümkündür. (Mirasçı iflas etmişse iflas masası adına iflas idaresi bu davayı açabilir. Aynı şekilde mirasçı acze düşmüşse  ve tenkis davası açmıyorsa elinde aciz belgesi olan alacaklının da bu davayı açma hakkı bulunmaktadır.) Vasiyeti tenfiz memuru ve miras şirketi temsilcisi bu davayı açamaz.

Tenkis davası açabilecek mirasçı, miras hakkını kazandıktan sonra ölürse mirasçıları tenkis davası açabileceği gibi, açılmış olan tenkis davasına da devam edebilirler.

Tenkis davası, kendilerine saklı payı aşacak şekilde kazandırma yapılan kişilere karşı açılır.  Bu kişiler sağlararası ya da ölüme bağlı bir tasarrufla kazandırma yapılan 3. Kişiler olabildiği gibi mirasçılardan biri de olabilir. Vasiyeti tenfiz memuruna bu dava açılamaz.

Tenkiste Sıra

Miras bırakanın ölümünden sonra, tenkis davası açılıp açılmayacağı, tenkis def’i kullanılıp kullanılmayacağı, her şeyden önce hangi tasarrufların hangi sıra ve oranda tenkise tabi olduğunun bilinmesine bağlı olup, tenkiste sıra önem arz etmektedir. TMK m. M. 570 gereğince tenkiste sıralama şu şekildedir:

  1. Tenkis, saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan,
  2. Saklı pay ihlali devam ediyorsa, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan,
  3. Saklı pay hala giderilememişse, kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve sağlararası kazandırmalar en son sırada tenkis edilir.

Tenkis davası usul bakımında özenle takip edilmesi gereken bir dava türü olup, özellikle saklı paylı mirasçı iseniz hak kaybı yaşamamak adına mutlaka bir Ankara miras avukatı ile çalışmanızı, ankara avukat &danışmanlık hizmeti almanızı şiddetle öneririz.

Ölüme Bağlı Tasarrufların Tenkisi

Tenkis, miras bırakanın arzusunun başka türlü olduğu tasarruftan anlaşılmadıkça; mirasçı atanması yoluyla veya diğer bir ölüme bağlı tasarrufla elde edilen kazandırmaların tamamında, orantılı olarak yapılır.

Ölüme bağlı tasarrufla kazandırma elde eden kimse, bazı vasiyetleri yerine getirmekle yükümlü kılınmışsa, kazandırmanın tenkise tabi tutulması halinde, bu kişi miras bırakanın arzusunun başka türlü olduğu tasarruftan anlaşılmadıkça vasiyet borçlarının da aynı oranda tenkis edilmesini isteyebilir.

Bölünmez Mal Vasiyetinde

Değerinde azalma meydana gelmeksizin bölünmesine olanak bulunmayan belirli bir mal vasiyeti tenkise tabi olursa, vasiyet alacaklısı, dilerse tenkisi gereken kısmın değerini ödeyerek malın verilmesini, dilerse tasarruf edilebilir kısmın değerini karşılayan parayı isteyebilir. Sağlararası tasarrufların tenkisinde de aynı kural uygulanır.

Sağlararası Kazandırmalar

Kural olarak saklı payına kavuşamayan saklı pay mirasçıları, sadece ölüme bağlı tasarruflar için tenkis talep edebilir. Ancak saklı pay tamamlanmazsa en son tarihli olandan itibaren sağlar arası bazı tasarrufların da tenkisi talep edilebilir.

1-    Tenkise Tabi Kazandırmalar

Bazı karşılıksız kazandırmalar, ölüme bağlı tasarruflar gibi tenkise tabidir;

  • Miras bırakanın mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçıya miras payına mahsuben yapmış olduğu sağlar arası kazandırmalar, geri verilememek kaydıyla altsoyuna malvarlığı devri veya borçtan kurtarma yoluyla yapmış olduğu kazandırmalar ya da alışılmışın dışında verilen çeyiz ve kuruluş sermayesi,
  • Miras haklarının ölümden önce tasfiyesi maksadıyla yapılan kazandırmalar,
  • Miras bırakanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve ölümünden önceki bir yıl içinde adet üzere verilen hediyeler dışında yapmış olduğu bağışlamalar,
  • Miras bırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalar.

2-    Geri Verme Borcu

Zilyetliğin iadesine ilişkin hükümler uygulanmaktadır. Miras bırakan sözleşmesi nedeniyle elde ettiği kazandırma tenkise tabi tutulan kişi, bu kazandırma için murise verdiği karşılığın tenkis oranında geri verilmesini isteyebilir.

Tenkis davası ve saklı payınıza ilişkin daha detaylı bilgi almak için mutlaka bir Ankara miras avukatı ile çalışmanızı, ankara avukat &danışmanlık hizmeti almanızı şiddetle öneririz.

Hak Düşürücü Süre

Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer.

Tenkis davası açılmamış ve tenkise konu teberru mirasçıya ödenmemişse, mirasçı zamanaşımına uğramış olsa bile kendisine tenkisten kaynaklanan borcu olan kişiye karşı bu alacağını, def’i yoluyla her zaman ileri sürebilir.

Görevli Ve Yetkili Mahkeme

Tenkis davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi; yetkili mahkeme ise murisin son yerleşim yeri mahkemesidir.

Anlatılmış olan bilgiler TMK kapsamında tenkis davasına ilişkin genel çerçeveden bilgiler olup, daha detaylı bilgi edinmek için Ankara avukat & danışmanlık hizmeti almanızı tavsiye ederiz. Unutmayın ki her durum kendine has özelliklere sahiptir ve buna göre bir hukuki yorum yapılması ve yol izlenmesi gerekir. Dolayısıyla mutlaka miras avukatı marifeti ile davanızı sürdürmenizi öneririz.

Tenkis Davası Sık Sorulan Sorular

Tenkis davası zamanaşımı ne kadardır?

Kanunda 1 ve 10 yıllık süreler öngörülmüştür. Ancak zamanaşımı dolmuş olsa bile, def’i olarak her zaman ileri sürülebilir

Tenkis dava açma harcı ne kadar?

2023 yılı için harç ve masraflar toplamda 1.135,70 TL’dir. Taraf sayısının ikiden fazla olması halinde her eklenecek taraf için 290 TL daha gider avansı eklenmesi gerekmektedir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir